Een-West

Een-West is een gehucht ten westen van Een en op ruim 9 kilometer van Norg. Een-West telt 224 inwoners (2011). Het dorp ligt vlakbij het drie-provinciën-punt van de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. De grens van Drenthe heeft hier een wat merkwaardige hoek. Hij loopt namelijk ongeveer 2 kilometer (nagenoeg) naar het westen, dan ongeveer 1½ km naar het zuiden en dan weer 4 km naar het oosten. De grens is in 1717 als compromis ontstaan als gevolg van een grensconflict tussen de bewoners van Een en Leek. Het dorp Een liet zijn vee namelijk ver in het veengebied ten westen van het dorp, tot in het Groningse gebied, weiden. Men meende daarom, toen het economisch interessant werd vanwege de verveningen, het recht te hebben op het gebied (het huidige Breemen) – hoewel het altijd als Gronings bekend stond. Ter compensatie werd een deel(tje) aan Een toegewezen, het huidige Een-West. Aan de weg van Een naar Een-West ligt de Zwartendijksterschans.

De Zwartendijksterschans maakte deel uit van de Friese waterlinie die de doorgang door de Drentse venen vanuit Friesland richting Groningen controleerde. De Zwartendijksterschans ligt aan de weg van Een naar Een-West en is vrij toegankelijk. De schans is genoemd naar de oude naam van de weg waaraan hij ligt, de Zwartendijk, eertijds de enige verbinding door het veengebied tussen Friesland en Drenthe. De ligging was dus zeer strategisch. De huidige naam van de weg is: de Schansweg. Het bestaat uit een (meestal droge) gracht en vier bastions. De schans is een van de weinige nog bestaande schansen uit de Tachtigjarige Oorlog.

De schans is gebouwd in 1593. Na de Tachtigjarige Oorlog raakte de schans in verval. In 1673 werd de schans weer in staat van verweer gebracht, ditmaal vanwege de aanval van de bisschop van Munster. Hierna raakte de schans weer in verval. In 1988 is de schans gerestaureerd en in 2002 zijn de gracht en de brug hersteld. Het was toen eigendom van stichting Oud Drenthe. Bij het opheffen van deze stichting in augustus 2009 werd het eigendom overgedragen aan de Stichting Het Drentse Landschap.